پیر بته مثال (0) :
کَک پَر نَزنده
معنی
شِپِش پَر نمی زند
کنایه از
کنایه از مکانی خلوت است که هیچ جنبنده ای را نمیتوان یافت .
پیر بته مثال (1) :
هِرسّا گو بیئه جِمام دَکِته
معنی
گاو پَرواری بود دیگه از نَفس افتاد
کنایه از
افراد که فیلتر قوی بودند ولی حالا تنبل شدند .
پیر بته مثال (2) :
اِسا دیگه اَمه ریش اِسپه بَهیئه ماس که نَزومی شه ریش ره !
معنی
حالا دیگر محاسن مان سپید شد به محاسن مان ماست که نمالیدیم مالیدیم ؟
کنایه از
تجربه داشتن در ان کار و حرفه و یا در زندگی است
برابر پارسی
ما دودِ چراغ خوردیم یا در این راه استخوان خرد گردیم
پیر بته مثال (3) :
مَگه اَمه تَن وِرگِِ می دَره ؟
معنی
مگر روی بدنم موی گرگ اَست ؟
کنایه از
کنایه از کسانی است که از ان فرد دوری میکنند
پیر بته مثال (4) :
او رِه پِل بِنِ جا دَر هاکردی !
معنی
آب را از زیر پُل عبور دادی !
کنایه از
کنایه به کسی که کار کوچک و سبک و پیش و پا افتاده را بزرگ جلوه می دهد.
پیر بته مثال (5) :
وَک ره مگه او چاق کِندِه ؟
معنی
مگر آب قورباغه را چاق میکند ً؟
کنایه از
آدم باید غذای خوب بخورد تا انرژی داشته باشد
پیر بته مثال (6) :
اینجه ته خَر دَوِستِن جا نیئه
معنی
اینجا محل بَستن الاغ تو نیست
کنایه از
کسی که جایگاه خود را نمیشناسد و پایش راِ بیشتر از گلیمش دِراز میکند
نویسنده : استاد دوستعلی صالحی هیکوئی
کتاب : ضرب المثل های هیکو
پیر بته مثال (7) :
دوستِ اتا وَر دیم ره خِش هادِه دِشمن هر دِ تا دیم ره
معنی
یک طرف صورت دوست راِببوس ولی برای دشمنت هر دو طرف صورتش را ببوس
کنایه از
دوست که دوستت هست و با مشکلی نداری اما سعی کن دشمنت را هم دوست خودت کنیمحبت کن حتی به دشمنت
پیر بته مثال (8) :
سگِ وسِّه اتّا تیکه نون دِم بدی ، وه ته وسِّه شه دِم ره تِکون دِنه
معنی
اگر به سگ یک لقمه نان بدهی ، سگ هم برایت دمش را تکان میدهد
کنایه از
افراد نمک نِشناس است که هر چقدر به انها خدمت کنی قدردانی بلد نیستند
پیر بته مثال (9) :
زِنا سِما رِه دونِِّه خوانه بَکِنه نَتونِِّه
معنی
خانم رقص محلی را میداند چیست ولی میخورد بِرقصد بلد نیست .
کنایه از
کنایه است به کسی که ادعای زیادی دارد ولی در عمل نانوان است نمیتواند کاری انجام دهد
پیر بته مثال (10) :
فِلانی بارِکِ الله مَشتِ .
معنی
فِلانی بارِکِ الله مَشتِ .
کنایه از
کسی که خیلی زود با یک تعریف و تمجید جو گیر میشود و هر کاری که از وی بخواهی انجام می دَهد
پیر بته مثال (11) :
اینتا ره که ته دَری خوندِنی مِن وَرِق بَزومِه
معنی
اینتا ره که ته دَری خوندِنی مِن وَرِق بَزومِه
کنایه از
قبل از اینکه تو باخبر شوی من با خبر بودم و کاملا اطلاع داشتم
پیر بته مثال (12) :
شه لینگ کاب رِه شه تور بَزو
معنی
پشت پاشنه ی پای خودش را خودش با تَبَر زد
ک نایه از
کنایه از خودزنی است کسی که خودش با سهل انگاری برای خودش مشکل بوجود آورد .
پیر بته مثال (13) :
هَم حَبِّه جِ دَکِتِمه هَم حُبِّه جِ
معنی
هم از رزِق و روزی افتادم هم از چشم دوستان
کنایه از
از همه چیز افتادم و یا از هر طرف دستم کوتاه شد
نویسنده : زنده یاد سهراب یوسفی گرجی
کتاب : گنجینه ضرب المثل ها و کنایات محلی شرق مازندران
پیر بته مثال (14) :
نون تَش دِله دَره یا اویِ دِله ؟
معنی
نان داخل آ تش است یا داخل آ ب؟
کنایه از
برای بدست آوردن روزی حلال باید زحمت کشید
پیر بته مثال (15) :
هَم گَنِّمِ سَر مِزد گِرنه هم آردِ سَر
معنی
هم از روی گندم مزد میگیرد هم از روی آرد .
کنایه از
کنایه به کسی که کلاهبرداری و دزدی میکند
توضیجات بیشتر
از یک کالا دو بار دستمزد گرفتن
پیر بته مثال (16) :
اَسیو بون وِشناُیی جه میرنِه حمومی نَشسّی جِه
معنی
آسیابان از گرسنگی میمیرد و حمامی از نَشُستَن
کنایه از
کنایه به افراد خسیس است . کسی که از امکاناتی که دارد به صورت مطلوب استفاده نمی کند
پیر بته مثال (17) :
به حَرفِ زَنون و اِفتابِ زِمِسّون دل نَوِند
معنی
به حرف و سخن زنان و آفتاب زِمستان دِل نَبند
کنایه از
کنایه از عدم اعتماد است به هر چیزی و هر کسی اعتماد نکن
پیر بته مثال (18) :
اگه عاروس نَئیمی پاتختی خَله هِنیشتِمی
معنی
اَگر عروس نَشدیم اَما پاتختی زیاد نِشستیم
کنایه از
کنایه اگر این کار را انجام ندادیم اما جاهای زیادی دیدیم و یاد گِرفتیم.
پیر بته مثال (19) :
ته خَمیر هَم اِنه
معنی
خمیر تو هم به عمل می ابد. ( خمیر تو هم آماده می شود)
کنایه از
کنایه از این است که روزی کار و زندگی. تو هم رونق می گیرد
نویسنده : استاد دوستعلی صالحی هیکوئی
کتاب : ضرب المثل ها ی هیکو