پیر بته مثال (0) :
هایتن موقع اِسپیجِ، هدائن موقع کَک.
معنی
موقع گرفتن شپش است، موقع دادن کَک.
کنایه از
آدم بد حساب
پیر بته مثال (1) :
هر جا آش دَره، کَل فراش دَره.(هر جایی بخردنی دَره، وِه هم دَره)
معنی
هر جا آش هست، کل فراش هم هست.
کنایه از
افراد شکمو
پیر بته مثال (2) :
خی خَور بتنه : خرج خنه ره قبول کِندی یا مرگ ره؟بته : مرگ مقدم تره
معنی
به خوک گفتند : مسئولیت هزینه های زندگی را قبول می کنی یا مرگ را ؟خوک گفت : مرگ مقدم تر است.
کنایه از
از معضل و مشکلات هزینه های زندگی است.
پیر بته مثال (3) :
اَتّا کبریت چو، صد تا کَمل کوفا ره تَش دِنه.
معنی
یک چوب کبریت می تواند صدها انبار کاه را به آتش بکشد.
کنایه از
از این است یک حرف و یک عمل می تواند ویرانه ای ببار آورد.
پیر بته مثال (4) :
ته آستونه ی آقا نی که کور ره شِفا هادی.
معنی
تو امامزاده نیستی که کور را شفا بدهی.
کنایه از
عدم توانایی در انجام کاری، کنایه به کسی که چیزی از دستش بر نیاد.
پیر بته مثال (5) :
ته پالون اَی کِجِه ره زَنّه؟
معنی
باز پالان تو کجایت را اذیت می کند؟
کنایه از
دلخو ری تو از کی و از کجاست؟
پیر بته مثال (6) :
ته سَر ره تیل دَوِندِن.
معنی
بر سرت گِل بمالند. (بریزند)
کنایه از
لیاقت نداشتن، کنایه به کسی که عرضه هیچ کاری را ندارد.
پیر بته مثال (7) :
یاری پشت به پشت، وِسنی دیم به دیم.
معنی
جاری ها پشت به پشت هم، هووها صورت به صورت (رو در رو)
کنایه از
با هوو می شود کنار اومد، اما با جاری نه.
نویسنده : علی ریاحی - کجور
پیر بته مثال (8) :
تا پارسال گاز گیته، امسال جِفتِک زَنّه.
معنی
تا پارسال گاز می گرفت، امسال جُفتک میندازد.
کنایه از
عدم ادب و نزاکت، کنایه به کسی که نسبت به قبل بی ادب تر و گستاخ تر شده است.
پیر بته مثال (9) :
ته پالون دله گالوج دَره.
معنی
تو پالان تو جوالدوز هست.
کنایه از
اینکه قصد دعوا و جنگ دارد.
واژگان :
گالوج -->
سوزن بزرگ و ضخیم برای دوختن کیسه های شالی و برنج
پیر بته مثال (10) :
نَخرا مال ره میش خِرنه، وِنه دتا چِش پیش خِرنه.
معنی
هر کی مالش را نخورد، میش جلوی چشمانش می خورد.
کنایه از
کنایه به افراد خسیس است.هر کسی که خودش از مال و اموالش استفاده نکند و برای وارث بگذارد.
پیر بته مثال (11) :
نیزه در هَمون نموندنه، حرف در داهون نموندنه.
معنی
نیزه در غلافش نمی ماند، حرف در دهان نمی ماند.
کنایه از
بر ملا شدن و افشا شدن راز هاs
پیر بته مثال (12) :
شو شوم نارنه بَخره، روز قَدّاره وَندنه.
معنی
شب شام ندارد بخورد، روز به کمرش شمشیر می بندد.
کنایه از
به اشخاص اِفاده ای است.
پیر بته مثال (13) :
گو بِتیم چاک دِنِه.
معنی
شکم گاو را پاره می کند.
کنایه از
همه چیز را آشکار می‌کند.(توضیح کامل می‌دهد و از کنایه گویی و سربسته گفتن پرهیز می کند)
پیر بته مثال (14) :
رَسِن هر دِ سَر ره بَکشِن، میون جا بوسّنه.
معنی
طناب را اگر از هر دو طرف بکشید، از وسط پاره می شود.
کنایه از
کنایه از لجاجت و اصرار داشتن در کاری هست.
پیر بته مثال (15) :
اَمه جِمه بَد بلاردندی هَسّه.
معنی
پیراهن ما بدجوری پاره شده است.
کنایه از
از بد شانسی و کم اقبالی
پیر بته مثال (16) :
او دواشه، خجیر حَسنو کِنّه.
معنی
آب باشد، خوب شنا می کند.
کنایه از
به کسی که اگر شرایط برایش مهیا باشد از هیچ چیزی ترس و واهمه و ابایی ندارد.
پیر بته مثال (17) :
حسودِ سیر، بِنه نکِنه.
معنی
سیری که حسود بکارد، رشد نمی کند.
کنایه از
شخص حسود هر چه تلاش کند، به جایی نمی رسد.
پیر بته مثال (18) :
گو مرگی دَکِته، شالِ وِسّه آمِد بئیه.
معنی
گاوها بیمار شدند، برای شغال خوشحالی و فراوانیه.
کنایه از
کسانی که از گرفتاریهای دیگران به نفع خود سود می برند.
نویسنده : دبیر علی دلاوری از ساری
پیر بته مثال (19) :
طبل زن حُسَین هَسّی یا شیپورچی یزید؟
معنی
طبال حسین هستی یا شیورچی یزید؟
کنایه از
کنایه به آدم منافق و دورو است.
توضیجات بیشتر
کسی که موضع خود را مشخص نمی کند که طرف شاکی است یا طرف متشاکی