پیر بته مثال (0) :
چَه اَنّه میس، میس کِنّه؟
معنی
چرا اینقدر مُشت، مُشت می کنی؟
کنایه از
از دو دل بودن است.(خسیس بودن را هم می رساند)
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (1) :
دعوا دِله حلوا رَسَد نَکننه.
معنی
وسط دعوا حلوا تقسیم نمی کنند.
کنایه از
اینکه هر کی وسط دعوا باشد، خلاصه کتکی نصیبش می شود.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (2) :
آدم بی فهم بَلائه خدائه.
معنی
آدمی که فهم نداشته باشد، برای خدا هم دردسر ساز است.
کنایه از
اینکه آدم بی فهم برای همه مشکل ساز است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (3) :
گِردَن کَج هاکنی بهتر تا دس کج بوئه.
معنی
گردن کج کردن بهتر از دست کج کردن است.
کنایه از
از اینکه گدایی بکنی بهتر از دزدی کردن است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (4) :
میین هیر و بیر و هَلی دِزّی؟
معنی
وسط این همه شلوغی، دزدی آلوچه؟
کنایه از
اشاره به انجام کار بی ارزش در هنگام شلوغی و گیر و دار.
پیر بته مثال (5) :
پَلمِ سرِ میچکا.
معنی
گنجشک روی آقطی
کنایه از
یک جا بند نمی شود.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (6) :
پَمبه تیم آدم بکوشته.
معنی
تخم پنبه آدم کُشت.
کنایه از
نهایت بدشانسی
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (7) :
دونا هم دونّه، هم پِرسنه.نادون نا دونّه، نا پِرسِنه.
معنی
دانا هم می داند، هم می پرسد.نادان نه می داند، نه می پرسد.
نویسنده : نهایت استفاده از دانش و تجربه دیگران در زندگی
پیر بته مثال (8) :
دَه خَرینِ، نِه فِروشنه.
معنی
کاسبی که ده می خرد، نُه می فروشد.
کنایه از
کنایه از کاسب نادان و ناشی است.
پیر بته مثال (9) :
تا دَیّ ه حَسن کَل بییه، اِسا بَمِردِ په حَسن آقا بییه؟
معنی
تا وقتی زنده بود حسن کچل بود، حالا بعد از فوتش حسن آقا شده؟
کنایه از
کنایه به کسی که تا زنده هست احترام نداشت، حالا بعد از فوتش براش ارج و ارزش قائل شدن.
پیر بته مثال (10) :
ته ره نا گرمِ تو وَر گیرنه، نا سَرد تو
معنی
نه ناز و نوازش متوجه می شوی، نه سرزنش و بازخواست.
کنایه از
کنایه به کسی که به هیچ صراطی مستقیم نیست.
پیر بته مثال (11) :
پیش دنگ بَزو.
معنی
پیش دستی کرد.
کنایه از
یعنی پیش گرفت تا پس نخورد.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (12) :
پَچیم شِخ گِنه : اگه من نَووم، آسمون جِر کَفنه.
معنی
پچیم شِخ(پرنده کوچک تر از سینه سرخ)می گوید : اگه من نباشم، آسمان پایین می افتد.
کنایه از
کنایه از آدم هایی است که شعار می دهند و چیزی از آنها بر نمی آید.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (13) :
هر کی سعی کِننه شِه کَلوایِ سر فِل دَکنه.
معنی
هر کسی تلاش می کند یعنی رو نان کلوای خود خاکستر بریزد و پنهان کند.
کنایه از
هر کس تلاش می کند به نفع خودش عمل کند.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (14) :
اَنِشتا شکم و وَرف اُ ؟
معنی
شکم خالی و آب برف؟
کنایه از
تعارف نامتعارف، درخواست کردن به خوردن چیزی که اصلاً موقعش نباشد
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (15) :
دِز بیمو خنه رِه پِرزو هاکرده.
معنی
دزد آمد خانه را صافی کشید و رفت.
کنایه از
از این که هر چه در خانه بود دزد همه را جمع کرد و بُرد.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (16) :
وِه دماغ دله دی دَرِه.
معنی
داخل بینی ایشان دود است.
کنایه از
آدم شرور - زود از کوره در رفتن
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (17) :
شه سَرِ می رِه اَسیو سر اِسبه نکردمه.
معنی
موی سرم را تو آسیاب سفید نکردم.
کنایه از
از تجربه بالا داشتن(سالیانی از ما گذشته)
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (18) :
اَنّه مَچ و میچ نکن، اَمه دل اُو بَوه.
معنی
اینقدر مزه مزه نکن، دلمان آب شده.
کنایه از
از تعریف کردن یک شخص که شاید آن شخص لیاقت آن تعریف را نداشته باشد.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (19) :
خشکِ لادِ سالیک زَنّه.
معنی
رودخانه خشکیده را دام یا تور ماهیگیری می اندازد.
کنایه از
کنایه از اینکه بی خود وقتش می گیرد، کار بی حاصل انجام دادن.
نویسنده : نبی مفید