پیر بته مثال (0) :
شِه تِگِ آ شِه زِگ.
معنی
لب خودش، آب بینی خودش
کنایه از
به کسی کاری نداشتن
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (1) :
همه پی رِه وِینه مِن شِه تَن بَمالِننم؟
معنی
چربی همه را باید من به تن خود بمالم؟
کنایه از
غصّه همه را من باید بخورم؟
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (2) :
مه گوگ اُجه، چَنگِم دَوَسّه.
معنی
گوساله من آنجا به سیخ چوبی بسته شده است.
کنایه از
زمانی بکار می رود که دختر شوهر کرده از طرف خونواده شوهر مورد اذیت و آزار قرار می گرفت، به پدرش می گفتند تو یک کاری بکن این مثال می آوردند.
توضیجات بیشتر
یعنی دست و بالم بسته است و یا مثال شبیه این هم بود، می گفتند :'مه دس زیر سنگ دَرِ'
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (3) :
هَلِمِ لوئه واش موننه.
معنی
علف لب پرتگاه را میماند.
کنایه از
اینکه دسترسی به آن مشکل است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (4) :
اَنّه شِه لینگ اَمه پا بِزارِ دله الارنه؟
معنی
اینقدر پای خودت را جای ردپای ما (داخل کفش ما) می گذاری؟
کنایه از
تعقیب کردن یه فرد
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (5) :
وچون شوننه بازی کَرون، مارون شونه قاضی دکون.
معنی
بچه ها می روند زمین بازی، مادران می روند دفتر قاضی.
کنایه از
این مثل می خواهد بگوید بچه ها تو دلشان چیزی نیست، دعوا می کنند زود با هم آشتی می کنند، اما مادران در حمایت بچه هاشون تا دادگاه هم می روند.
پیر بته مثال (6) :
نا خِنه دله خاک موندنه، نا سره دله کیجا
معنی
نه داخل خانه خاک میماند، نه داخل خانه دختر
کنایه از
اینکه هیچی رو زمین نمی ماند.
پیر بته مثال (7) :
پید نِمدِ جور اُ چین بَویمه.
معنی
کهنه نمد که آب را جمع کند، شده ام.
کنایه از
از اینکه تمام بدبختی ها و دردسرها برای من است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (8) :
چهارشنبه شوی اَروس.
معنی
عروس شب چهارشنبه
کنایه از
کنایه از عجله در کار و زودتر از موعد آماده شدن دارد.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (9) :
شاه زنا، ریکا بکرده؟
معنی
زن شاه پسر زایید؟
کنایه از
وقتی در جایی زیاد چراغانی باشد و جشن و سرور باشد این جمله را بکار می برند.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (10) :
شال بج بج هوا وارش نوارنه.
معنی
با زمزمه شغال هوا بارانی نمی شود.
کنایه از
این مثل کنایه از این دارد که هر کار دنیا حساب و کتاب دارد.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (11) :
تَن بِنه یِسَه بَمرده.
معنی
بدنم برای زمین مُرده است.(برای استراحت)
کنایه از
این مثل کنایه از کار زیاد و خستگی روزمره دارد.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (12) :
دِزِّ تِک و پِی همیشه کورنه.
معنی
لب و پای دزد همیشه می خارد.
کنایه از
آدم دزد همش در فکر دزدی است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (13) :
ته کَله جعفری قورمه بو کِنده.
معنی
سر تو بوی خورشت جعفری قورمه می دهد.
کنایه از
برای کسی که حرف سیاسی می زند و برای جانش خطر دارد، گفته می شود.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (14) :
نَییته هَنِ، جِفت پِرنه.
معنی
نهری که وجود ندارد را می تواند خوب پَرِش کند.
کنایه از
کنایه از آدم تنبل
توضیجات بیشتر
زمانی که می خواهند یک کار به یک نفر متحمل کنند چون یک نفر از حال کار آن شخص آگاهی دارد (تنبلی و دخمه) بودن می گوید : 'نهیته هَنِ جفت پِرنه'از عهده اش خارج است، از او توقع نداشته باش.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (15) :
نا شالِ زیز، نا وِرگ
معنی
نه زوزه شغال بود، نه زوزه گرگ
کنایه از
از اینکه این دو تا نبودند، پس بگرد ببین کی بوده؟
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (16) :
هَتی وَق زنِ شالِ جور زیز کَشنه.
معنی
مثل شغال وَق وَق زن زوزه می کشی.
کنایه از
منظور صدای نحس داری
واژگان :
وَق زنِ شال -->
شغالی که صدای نحس دارد و بد شوم است.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (17) :
دَل بامشی جور دِم تِکون دِینه.
معنی
مثل گربه شکم پرست هی دُم خود را تکان می دهی.
کنایه از
از آدم طماع و چاپلوس و آنهایی که سیری هالیش نیست.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (18) :
شه چشِّ سَرِ خو هیته.
معنی
چشمان خودت را بستی.
کنایه از
آدم بی ملاحظه می گویند.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (19) :
اَدِّ چش وِینه هزار چشِّ هارشه.
معنی
یک چشم باید هزار تا چشم را نگاه کند.
کنایه از
از این که آدم باید ملاحظه کند، باید حیا داشته باشد.
نویسنده : نبی مفید