پیر بته مثال (0) :
وِه، قشنیگ کلاج ره موندنه.
معنی
او مانند کلاغ سیاه هست.
کنایه از
یعنی طرف مثل کلاغ سیاه بی مصرف هست، فقط سر و صدا دارد؛ نه گوشتش خوردنی است و نه زیبایی دارد.
توضیجات بیشتر
کاربرد: برای کسی بکار می رود که هیچ خاصیتی ندارد و فقط حرف می زند.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (1) :
هَلی دار چه هَنجوره؟مگر وِه سر اَش لو بورده؟
معنی
درخت آلوچه چرا اینطوریه؟مگه خرس بالاش رفته؟
کنایه از
ارزش قائل نشدن چیزی
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (2) :
هتی گِلیله بَخارده اَش موندنه.
معنی
مثل خرس گلوله خورده میماند.
کنایه از
کسی که خودش را به هر طرف پَرت کند و ناله و شیونگ غیر معمول از خودش نشان بدهد.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (3) :
کربلا بوردن بهانوئه،کربلا میون خونوئه.
معنی
کربلا رفتن بهانه است،کربلا میان خانه است.
کنایه از
اصل را رها کردن، به فرع فکر کردن.مثلا کمک به همنوعان بهتر از زیارت رفتن است.
پیر بته مثال (4) :
زیگ چیه که وِه دلوَن جِگر بوئه.
معنی
زیگ خودش چیست که بخواهد دل و جگرش باشد.
کنایه از
به آدم ترسو اطلاق می شود.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (5) :
اسب دویِه پشتی، شِه جو ره زیاد کِنّه.
معنی
اسب با بیشتر دویدن و کار کردن سهم جوی خود را زیاد می کند.
کنایه از
بهرمندی بیشتر مستلزم لیاقت و تلاش بیشتر و پشتکار بیشتر است.
پیر بته مثال (6) :
نَهیی سگ نَلُونه.
معنی
سگ تا وقتی چیزی نبیند، پارس نمی کند.
کنایه از
تا کسی تو را ندیده باشد، بیخود که نمی گوید.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (7) :
لوشه کجه بورده که دَنن وِه جا ره بَهیته.
معنی
لب کجا رفت که دندان جایش را گرفت؟
کنایه از
اصل کجا رفت که فرع جایش را گرفت.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (8) :
سر درد کِنّه، کمر دَسمال وَنّه.
معنی
سرش درد می‌کند، به کمرش دستمال می بندد.
کن ایه از
خودش از احوالش بی خبر است، نمی داند چکار بکند؟
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (9) :
هِلا سرخ شِلوارِ کِش نَزو.
معنی
هنوز شلوار سرخ را نشاشیده.
کنایه از
هنوز حریف ندیده است.
پیر بته مثال (10) :
نَکردی، نداشتیه.
معنی
کار نکنی، نداری.
کنایه از
کنایه از بیکار بودن است.
پیر بته مثال (11) :
وِه چش چار شاهی پولِ بَییِه، شه خدا رِه گم هاکرده.
معنی
چشمش پول را دید، خدایش را گم کرده است.
کنایه از
آدمی که خودش را گم کرده باشد، به عبارت دیگر نداشتن ظرفیت و جنبه
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (12) :
هَلا غیض هاکِردِ دیمِ نَعییِه.
معنی
هنوز صورت درهم و برهم (اخمو) را ندیده است.
کنایه از
هر چه دیده، مهربانی دیده.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (13) :
زن کدبانو گیری ره ونه لاقلی دسته جه وِنه بشناسین.
معنی
هنر زن خانه دار باید از دسته تابه اش شناخت.
کنایه از
یعنی استادی و مهارت هر کس را باید از ابزار کار او شناخت.
پیر بته مثال (14) :
زن چله ماره، مردی گِنه: پَرِز هاکن.
معنی
زن زائو است، به شوهرش می گوید : پرهیز کن.
کنایه از
کسی که خودش نیاز به نصیحت دارد، دیگران را نصیحت می کند.
پیر بته مثال (15) :
وِنه نون وِنه پیله دَره.
معنی
نانش تو جیبش هست.
کنایه از
طرف کار و بارش آماده است و مشکلی برای شغل و زندگی ندارد.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (16) :
اِربابون پیل کار کِنده،فقیرونِ میون زیل.
معنی
اغنیا و سرمایه داران پول شان کار می کند،فقرا دوششان.
کنایه از
کنایه از سخت کوشی و تلاش زیاد فقرا در زندگی دارد که معمولا به جایی نمی رسند، ولی سرمایه داران بدون کار و خستگی با پول شان سرمایه های خود را افزایش می دهند.
نویسنده : حسن احمدنژاد - چهره
پیر بته مثال (17) :
نَامِّه اَددِ لاقمه پِلا بَخاردمه یا بلا.
معنی
نمی دانم یک لقمه برنج خوردم یا بلا.
کنایه از
اتفاقی که در موقع خوردن غذا حادث بشود و شخص با استرس واضطراب غذاها میل کند.
نویسنده : نبی مفید
پیر بته مثال (18) :
سگ ره به زور نَنشِنه شِکار بَوِردن.
معنی
سگ را به زور و اجبار نمی توان به شکار برد.
کنایه از
هر کاری را باید از راهش وارد شد.
نویسنده : خوش اخلاقی پیشه کردن
پیر بته مثال (19) :
دَخته اَشِ دَس چو نَده.
معنی
دست خرس خوابیده چوب نده.
کنایه از
فتنه ای که خوابیده، بیدارش نکن.