پیر بته مثال (0) :
پالون ره کَمِل کِنده
کنایه از
کنایه به افراد چاپلوس است
پیر بته مثال (1) :
تورِ. دَم بوردِن
کنایه از
کنایه یه افرادی که به استقبال خطر میروند
پیر بته مثال (2) :
حَمبوم سَرِ لُنگِ
کنایه از
کنایه به افراد بی ارزش است
پیر بته مثال (3) :
دار کَتین هَسّه
کنایه از
کنایه به افراد بی احساس
پیر بته مثال (4) :
ازدَهُمِ مِلائه
کنایه از
کنایه به کسی که دیر هنگام حاضر میشود
پیر بته مثال (5) :
اَش واری تا (بِ) نیارده نخرنه!
معنی
مثل خرس تا فاسد نکند نمی خورد.
کنایه از
بخیل است و دست دهنده ندارد.
برابر پارسی
نه خود خورد نه کس دهد، گندیده کند به سگ دهد.
پیر بته مثال (6) :
« اگه شونس داشتمه( داشت بیبوم) ٬ مره گوتنه ( گتننه= گننه) شونسللا!»
معنی
اگر شانس داشتم( میداشتم) بمن شانس الله خطاب میکردند.
پیر بته مثال (7) :
« خی مرغنه نکنده٬ امه تاله کنده( بمو هاکرده)! »
معنی
خوک تخم نمیگذارد٬ ( بدی ) طالع ما شاید بگذارد( امدو تخم کرد!)!
پیر بته مثال (8) :
« امه مادرمه ره خر هاکرده! »
معنی
ماه در امده ی ما(( ورود اولین نفر پس از سال نو )) ما را خر انجام داد( ( وارد شد)) { خر اولین وارد شونده پس از سال نو بود}
پیر بته مثال (9) :
« انده گتی اسمون دله اتتا ستاره هم ندارنه( نداینه= نداننه= ناینه)!(( ندارمبه = ندارمه= ...))!»
معنی
داخل اسمان به این بزرگی ٬ یک ستاره هم ندارد!(( ندارم))!
پیر بته مثال (10) :
« همه دار کفننه٬ اما کولک دار!»
معنی
همه( از) درخت ( بزیر) میافتند٬ ما از درخت(( بوته ی)) اسپند!»
پیر بته مثال (11) :
امه کرک کلی مر( مهر) دکته!»
معنی
( داخل) لانه ی م رغ ما ٬ مار افتاد!
پیر بته مثال (12) :
تَله دَکتی، تِغاب نَکن، تَله زی زیلتِر وونه!
معنی
بدام افتادی تلاش نکن، طناب( نخ) دام تنگتر میگردد.
کنایه از
هنگامی که مشکلی پیش آمد، تلاش بیهوده و نسنجیده کردن سودی ندارد و سبب افزایش گرفتاری میشود.
برابر پارسی
حافظ:اِی دل اندر بند زلفش از پریشانی منالمرغ زیرک چون بدام افتد تحمل بایدش
نویسنده : حسین خدادادی
موضوع :
شکیبایی
پیر بته مثال (13) :
همه کِپِر بینه ا دار بهینه پِسر زن بینه و شیمار بهینه
معنی
هر نهالی یک. روز ی درخت میشودو هر بچه ای یک روزی بزرگ میشود
کنایه از
این مثل کنایه از اینِ است. که هر چه کنی به خود کنی. اگر به دیگران بدی کردی. بدی میبینی. و اگر خوبی کردی خوبی میبینی
برابر پارسی
دنیا دار مکافات است
پیر بته مثال (14) :
شو زَن هسه و روز مَرد.
معنی
شب زن است و روز مرد.
کنایه از
کنایه از یار و یاور بودن است.
برابر پارسی
خوشا مَردی که دلدارش انیس و مونس اش باشدبه شب مهر زنی دارد به روزش مرد کار آمد.
پیر بته مثال (15) :
سلام و صلوات جاِ خَر بار نوونه
معنی
با سلام و صلوات نمیشود روی الاغ بار گذاشت
برابر پارسی
با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمیشود
نویسنده : پیگیر بودن کار است.
پیر بته مثال (16) :
وَک وِِنه کَش ره لو بَزو
معنی
قورباغه به پهلویش لگد زده است
کنایه از
بی جهت ناله کردنِ استآخ و واخ بیخودی کردن
پیر بته مثال (17) :
وه امامزاده ای نییه که وَلِ کِتار خار هاکنِه
معنی
این امام زاده ای نیست که چانه ی کج را درست کند.
برابر پارسی
این امامزاده شفا نمیدهد
نویسنده : از دست او کاری ساخته نیست.
پیر بته مثال (18) :
سَگ ره با می نَنشِنه بِشناسین
معنی
سگ را با مو نمیتوان شناخت
کنایه از
ظاهر هر شخصی نمیتواند ملاک خوب یا بد بودن باشد
برابر پارسی
انسان را به جامه نشاید شناختلباس طریقت به تقوا بود نه در جُبّه و دلق و خضرا بُود سعدی
پیر بته مثال (19) :
نا خِدا بیامِرزی بئو. نا لعنِت هاکِن
معنی
نه بگو خدا بیامرزدش و نه لعنتش کن
کنایه از
حد تعادل داشتن است. میانه رو باش