پیر بته مثال (0) :
لُوچ باتِه گِج هَم قبول هاکِرده
معنی
نادانی حرفی زد و دیوانه قبول کرد
کنایه از
خوش باوَری .( زود باوَری )
پیر بته مثال (1) :
غار بَچِِرِسِِّه پِه هیچ چی بَمونِِسِّه که سیکا هم بَچِره ؟
معنی
بعد از اینکه غاز چِرا کَردِه آیا چیزی هم برای اردَک باقی ماندِه ؟
کنایه از
کنایه از باقی نماندن است
پیر بته مثال (2) :
گَل دَکِته دِشو شیرین تِر هَسه.
معنی
شیره خرمالوئی که موش درون آن افتاده است شیرین تَره
کنایه از
کسی یا چیزی که بعد از بین رفتن محبوب میشود
برابر پارسی
گاو مُردِه پر شیر عَمل میاد
پیر بته مثال (3) :
دَنگِ اون سَر رِِه بِلند هائیتِه
معنی
ان طرفِ دَنگِ را بلند کرد (دنگ وسیله چوبی برای آسیاب کردن است)
کنایه از
کسی که سَر گِله را باز کرد کسی که دردِ دِل های قدیم که فراموش شده را بیان میکند.
پیر بته مثال (4) :
سَگِ مِهِرِبونی عِلِت ناتونیِّه
معنی
علت مهربانی سگ ناتوانی اوست
کنایه از
آدم بدی که از روی ناچاری و ناتوانی ظاهرش راِ خوب نشون میدهد
پیر بته مثال (5) :
دوسسیِ جا بَییِه مِ اوسسی
معنی
از طریق دوستی شد آستین من.
کنایه از
این مَثَل را برای شخصی به کار می برند که به قول معروف مثل کنه به انسان می چسبد
پیر بته مثال (6) :
نَفت روشی و دِماغ داری ؟
معنی
نفت فروشی و بینی راِنگه داشتن ؟
کنایه از
از هرکسی توقع همون کاری را که انجام میدهد داشته باشیم
پیر بته مثال (7) :
تِه خمیر لا دَرِه.
معنی
خمیر تو هنوز ور نیامده.
کنایه از
کار اصلی تو هنوز مانده.
پیر بته مثال (8) :
چارویدارِ دِل به تورِه سَری خِشه
معنی
دِلِ چاربیدار به انعام خوش است
کنایه از
از پرداخت انعام و هدیه به کارگراست.
پیر بته مثال (9) :
زِنای مال سوال سَرِ گِر هَسه
معنی
مال و اموال زن همچون غُدِّه ای روی پی شانی است
کنایه از
کنایه از مِنِت یک عمر زن به شوهر است
پیر بته مثال (10) :
کِچیله ی جا سَگ گیرنه
معنی
با خردِه ی چوب سگ می گیرد
کنایه از
شخص حقه باز و کلاهبردار است.
پیر بته مثال (11) :
اینتی دارِ بِن ره زَنّه که دارِ سَرِ کِلاج خَوِردار نَوونه
معنی
چنان درخت را از ریشه و بن میزند که کلاغ روی متوجه نمیشود.
توضیجات بیشتر
آدم مَرموز است کسی که مخفیانه کاری را انجام دهد.
پیر بته مثال (12) :
شه تاس رِه قَلی هاکِردِه
معنی
کاسه ی خودش راِصیقل داد
کنایه از
سروسامان دادن کار است
پیر بته مثال (13) :
اَمه دَیِّن زارِ بَمِردِن زور
معنی
زندگی کردن و زنده بودن ما به سختی است و مُردن ما هم به زور و اجبار
کنایه از
خون دِل خوردِن و شرایط سخت روزگار
پیر بته مثال (14) :
اِستکان ر بشتنه نالبکی دله،چمر کنده!
معنی
استکان را که درون نعلبکی بگذارند، صدا می کند
کنایه از
هرگاه حادثه رخ دهد صدایش در می آید.
برابر پارسی
ماه پشت ابر نمی ماند
پیر بته مثال (15) :
هَم تیم وِجه هَم نِشاگَر
معنی
هم از خزانه برنج نِشاء را از زمین خارج میکند هم در شالیزار نِشاء میکند .
کنایه از
کسی که همه فَن حریف است.
پیر بته مثال (16) :
زوزِهِ کَرِ شال هَسّه
معنی
شغالی است که سرو صِداِ دارد و زوزه میکشد
کنایه از
کسی که فقط ادعا دارد
برابر پارسی
طبل توخالی
پیر بته مثال (17) :
وِنه پِشتِ خِنه سَگ دَوِسِِّه
معنی
پشت خانه اش سَگ بَسته است
کنایه از
از اینکه خیلی باید مراقب بود
برابر پارسی
زیر کاسه یک نیم کاسِه ای است
پیر بته مثال (18) :
وَلِ چو هَسه
معنی
چوبی کَج است.
کنایه از
افراد لَجوج و یک دَندِه و بی منطق است
پیر بته مثال (19) :
کله پیش ماشه پی دا هاکرده
معنی
پیش اجاق ماشه پیدا کرد.
کنایه از
متاعی را بسیار آسان بدست آورد.
توضیجات بیشتر
وقتی که متاعی را راحت و آسان بدست آورند این زبانزد را به کار می برند.
واژگان :
کله -->
اجاق آتش
ماشه -->
ابزاری که با آن از اجاق آتش 'َنگِش' (چوب گداخته) بر می دارند