پیر بته مثال (0) :
کــــــــــَر صاحاب ، ول هاکرده ، کمِل بِند ول نَکِنده !
معنی
یعنی صاحب خرمن ( کر ، کوپه های بزرگ شالی یا گندم ) کوتاه آمده و سخت نمی گیرد اما ، کسی که کارش فقط بسته بندی کردن کمل ( کاه ) می باشد مدعیه و نسبت به خرمن کوبی ایراد زیادی می گیرد . در صورتی که کسی از ایشان بازخواستی نمیکند .
کنایه از
این مثل در اجتماع هم به این صورت می باشد که ، آدمهای بی مسئولیت و نابلد در هر عرصه و زمینه ای دخالت کرده وبه خواسته غیر منطقی خود اصرار می ورزند
پیر بته مثال (1) :
رَفِق اَتّا دیمّه خِش دِنِه ، دِشمِن هر دِ دیمِّ
معنی
رفیق یک طرف صورت را میبوسد و دشمن هر دو طرف را
کنایه از
سلام گرگ بی طمع نیست. بعضی ها برای رسیدن به مقصود از در دوستی در می آیند و حتی از دوست هم صمیمی تر میشوند.این جاست که باید جانب احتیاط را از دست نداد و فریب مهربانی آن ها را نخورد.
پیر بته مثال (2) :
بی دِِم مَمیج هَسّه
معنی
کشمش بِدونِ دسته است
کنایه از
افراد بی آزار. است
پیر بته مثال (3) :
مَرد هِرموئه. . زَن پِرزیم
معنی
مرد سیل است و زن سَدّ
کنایه از
مکمِّل بودن زن و مرد است
پیر بته مثال (4) :
اتا اَنِّه کِنّه که خِرنِه
معنی
همین اندازه کار میکند که میخورد
کنایه از
کنایه به کسی که گنجِشک روزی است
پیر بته مثال (5) :
خَصیل بَخِردِ وِرزا. هَسّه
معنی
گاو نری است که جوانه های جو و گندم خورده است
کنایه از
به کسی که بسیار قدرتمند است
پیر بته مثال (6) :
خار اَدِم ره بَدی. سِلام بَرسن
معنی
آدم خوبی. را که دیدی. سلام ما را. هم بهش برسان
کنایه از
شخصی که از همه آدم های زندگی اش ضربه خورده. و به کسی اعتماد ندارد
پیر بته مثال (7) :
کئی پِلای فاتحه دَس شِشِمه.
معنی
فاتحه کدو پلو سوت زدن با دست است.
کنایه از
کاری که ارزش فاتحه دادن را ندارد.
پیر بته مثال (8) :
کَر کِه توم بَییه، جینکا سات بَییِه.
معنی
خرمنکوبی که تمام شد تازه محل خرمنکوبی هموار و صاف شد.
کنایه از
اینکه کار تمام شد تازه شرایط کار فراهم گردید.
پیر بته مثال (9) :
عجب دیدم از این کار، تلپ پنج فتیر چار.
معنی
از این کار در عجبم که پنج بار نون در تنور گذاشتم، امّا چهار تا نون بیرون آوردم.
کنایه از
حقه بازی و درغگویی پیش چشمت
واژگان :
تلپ -->
صدای کوبیدن نان
فتیر -->
نان
پیر بته مثال (10) :
کم طالع اگر مسجد بسازه، یا مناره کَج بونه یا آدم سَر لِه شونه.
معنی
آدم بدشانس اگر مسجد بسازد، یا مناره اش ک ج می شود یا رو سر آدم خراب می شود.
کنایه از
بدشانسی
پیر بته مثال (11) :
چَپونی که وِِرگ جا. تَرسِنه. نتونه گِسفِن دارنه
معنی
چوپانی که از گرگ بترسد. نمتواند گوسفند را نِگه دارد
کنایه از
ازشجاعت و‌نترسِ بودنِ هست
پیر بته مثال (12) :
لَم شه لِوارِ پِِه شونه. وچه. شِه تِبارِ پِه شونه
معنی
بوته ها از ریشه خودش بوجور می اید. و فرزند. هم از پدر و مادرش
کنایه از
هَزِکسی پی به اصل و نژاد. و تبار خودش میرود
برابر پارسی
هر کسی کو دور ماند از اصل خویشبازجوید روز گار وَصلِ خویش
پیر بته مثال (13) :
کِل دارنه کا کِندِه، نارنِه تاماشا کِندِه.
معنی
اگر گردو دارد بازی می کند، نداشته باشد تماشا می کند.
کنایه از
کسی که در هر صورت حضورش در جمع قطعی است.
پیر بته مثال (14) :
بِچا آهِنِ سَر ره چَکش زَندی؟
معنی
روی آهَن سرد چَکش می زنی؟
کنایه از
کسی که کار بیهوده وعَبث انجام می دهد.
پیر بته مثال (15) :
کَدخِدا زن بَیمِه، مردِم سَگ زن بَیمِه.
معنی
از وقتی زن کدخدا شدم مواظب مردم هستم که سگ آنها را گاز نگیرد.
کنایه از
بیشتر شدن مشکلات از قبل
پیر بته مثال (16) :
پیر بته مثال (17) :
سَگ دِم بِن سائه نَوونه.
معنی
زیر دمِ سگ برایت سایه نمی شود.
کنایه از
آدم پست و حقیِر چیزی نخواه.
پیر بته مثال (18) :
دَر پیش هاکِِردِ. خنه ره موندنی. ؟
معنی
چِرا متل خونه ای هستی که همیشه درش بَسته است !
کنایه از
کسی که اهل آداب و‌معاشرت نیست. و منزوی است
پیر بته مثال (19) :
ماس پلیکا، زن زَر نبونه.
معنی
ماست تازه داخل کوزه، شیر بهای همسر نمی شود.
کنایه از
این مثل می خواهد بگوید اگر دارایی و درآمدتان کم هست، نمی شود کاری را پیش برد.با دست قوی تر و درآمد بیشتر باید به دنبال کارهای بزرگ رفت.